H αστρονομική είδηση της 6ης Μαρτίου ήταν απλά διατυπωμένη: «Ο επόμενος ηλιακός κύκλος θα είναι δυνατότερος». Ωστόσο ήταν αρκετή για να «βογκήξει» το Διαδίκτυο από την ταραχή των απανταχού καταστροφολόγων. Γιατί άραγε; Τι μπορεί να συμβεί;
H είδηση προήλθε από το Εθνικό Κέντρο Ερευνας της Ατμόσφαιρας (NCAR) των ΗΠΑ. H εκεί ομάδα της ερευνήτριας Μαουσούμι Ντικπάτι (Mausumi Dikpati) ολοκλήρωσε τις μελέτες της με ένα νέο υπολογιστικό μοντέλο προσομοίωσης των ηλιακών κύκλων - το «Predictive Flux-transport Dynamo Model» - και αποφάνθηκε ότι ο επόμενος θα είναι έως και κατά 50% σφοδρότερος από τον τελευταίο.
Το μοντέλο αυτό και οι μετρήσεις του - που δημοσιεύθηκαν στο τεύχος Μαρτίου του έγκριτου «Geopgysical Research Letters» - αξιοποιεί την πρόσφατα αναπτυχθείσα ηλιοσεισμολογία, που παρακολουθεί με ηχοβολήσεις το τι γίνεται στο εσωτερικό του Ηλίου, όπως περίπου συμβαίνει με τα ιατρικά υπερηχογραφήματα. Ο συνδυασμός τους μας προσφέρει μια πιθανή εξήγηση στο 150 ετών μυστήριο του τι κρύβεται πίσω από την περιοδική αλλαγή ακτινοβολίας του Ηλίου (γνωστή ως 11ετής ηλιακός κύκλος). Οι προσομοιώσεις του μοντέλου για την ένταση των τελευταίων οκτώ ηλιακών κύκλων είχαν ακρίβεια 98%. Αν τελικά το μοντέλο ευσταθεί, θα μας επιτρέψει να έχουμε καλύτερες προβλέψεις του «διαστημικού καιρού», που καταλήγει να επηρεάζει δραματικά το κλίμα και τα φυσικά φαινόμενα του πλανήτη μας. Οπως ήδη γνωρίζαμε, ο Ηλιος αλλάζει πολικότητα κάθε 11 χρόνια και περνάει σταδιακά από τη φάση της υπερδιέγερσης σε εκείνη της σχετικής ηρεμίας, για να ακολουθήσει αντίστροφη πορεία στον επόμενο κύκλο. Οι επιστήμονες παρακολουθούν εδώ και χρόνια αυτούς τους κύκλους, παρατηρώντας τη σχετιζόμενη με αυτούς εμφάνιση «ηλιακών κηλίδων», αλλά δεν είχαν κατορθώσει να έχουν σαφές μοντέλο πρόβλεψης της έντασης του φαινομένου. Στη διάρκεια του κύκλου, ηλιακές καταιγίδες μπορούν να εκδηλωθούν, προερχόμενες από τεράστιες πυρηνικές εκρήξεις στην επιφάνεια του Ηλίου, που καταιωνίζουν την ατμόσφαιρα της Γης με ακτινοβολία. Οι καταιγίδες αυτές ξεσπούν οποτεδήποτε, αλλά οι σφοδρότερες συμπυκνώνονται σε μια περίοδο του κύκλου που ονομάζεται «ηλιακό μέγιστο». Το ηλιακό μέγιστο του λήγοντος κύκλου ήταν εξαιρετικά ισχυρό και συνέβη το 2001, ακολουθούμενο από μεγάλης κλίμακας διακοπές ηλεκτροδότησης στη ζώνη του Ειρηνικού και βλάβες στα δίκτυα τηλεπικοινωνίας.
Λογικά οι επιστήμονες περίμεναν ότι ο επόμενος κύκλος - ο κωδικά ονομαζόμενος «Κύκλος 24» - θα ήταν μια ήρεμη ενδεκαετία. Το μοντέλο της Ντικπάτι όμως διέλυσε αυτές τις ελπίδες: Προέβλεψε ότι, αρχίζοντας από τα τέλη του 2007, θα δημιουργηθούν ηλιακές κηλίδες σε έκταση μεγαλύτερη του 2,5% της ορατής επιφάνειας του Ηλίου, που θα έχουν την κορύφωση της δράσης τους το 2012. Αρα από του χρόνου θα πρέπει να περιμένουμε αυξανόμενες βλάβες σε δορυφόρους, διαταραχές στις επικοινωνίες και στις εκπομπές, έως και μαζικά «black-out» στην ηλεκτροδότηση. Σαν να μην έφτανε αυτή η πρόβλεψη, μια ομάδα ηλιακών μελετητών της NASA, υπό τον αστρονόμο Ντέιβιντ Χαθαγουέι (David Hathaway), έσπευσε μεν να συμφωνήσει με τις εκτιμήσεις του μοντέλου αλλά να το «διορθώσει» στο ότι η καταιγίδα θα αρχίσει ακόμη νωρίτερα - από τα μέσα ίσως του τρέχοντος έτους!
ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΤΟ 2012;
Πέρα από το πότε θα αρχίσει, το ενδιαφέρον εστιάζεται στο τι θα συμβεί κατά την κορύφωση του φαινομένου, το 2012. Αν πραγματικά αποκτήσει ένταση 50% μεγαλύτερη των όσων γνωρίσαμε το 2001, τότε - δηλώνει το μέλος της ομάδας Ντικπάτι, Πίτερ Γκίλμαν (Peter Gilman) - θα γνωρίσουμε τον πιο σφοδρό ηλιακό κύκλο από τα τέλη του 1950 και τον δεύτερο χειρότερο από τις αρχές του 17ου αιώνα. Ακριβώς πριν από εκείνον του 1715 είχαμε έξι κύκλους με «ηλιακό ελάχιστο», που έφεραν τη γνωστή ως «Μικρή Εποχή των Παγετώνων» στην Ευρώπη.
Στο σημείο αυτό «μπήκαν στο παιχνίδι» και οι από καιρό προφητεύοντες ένα δραματικό φινάλε του 2012. Βασίζονται στο ότι στις 6 Ιουνίου 2012 θα συμβεί η δεύτερη και τελευταία ηλιακή περιφορά της Αφροδίτης για τον 21ο αιώνα και ότι οι αστερισμοί θα έχουν την ίδια διάταξη στο Διάστημα με εκείνη που είχαν όταν... καταποντίστηκε η Ατλαντίδα (με τον κλυδωνισμό των πόλων της Γης στις 27 Ιουλίου 9792 π.X!), για να συμπεράνουν ότι το ηλιακό μέγιστο του 2012 θα επιφέρει μετατόπιση των πόλων της Γης και... θα επαληθευθεί η εσχατολογία του ημερολογίου των Μάγια για τη συγκεκριμένη χρονολογία!
Οι ιστορίες αυτές ήδη κυκλοφορούν ευρέως και δίνουν τροφή για σενάρια του Χόλιγουντ. Ωστόσο είναι πολύ πιο συνετό να περιμένουμε την επιστήμη να μιλήσει. H ομάδα του NCAR προγραμματίζει να μας δώσει του χρόνου την πρόβλεψή της για τον επόμενο ηλιακό κύκλο - τον Κύκλο 25 - που θα κορυφωθεί στις αρχές του 2020. Ως τότε... η Κιβωτός μπορεί να περιμένει.
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΣΤΟ ΟΖΟΝ
Κατά σύμπτωση, τις ημέρες αυτές δημοσιεύθηκαν και τα αποτελέσματα μιας άλλης έρευνας, από γερμανούς επιστήμονες, σχετικά με το στρώμα του όζοντος στη στρατόσφαιρα. Το στρώμα αυτό είναι η ασπίδα προστασίας μας για όλη την ηλιακή ακτινοβολία μήκους κύματος μεταξύ 240 και 290 nm. Επίσης η υπερθέρμανση αυτού του στρώματος από την απορρόφηση του ορατού και υπεριώδους φάσματος των ακτίνων καθορίζει τη μετεωρολογία της ανώτερης ατμόσφαιρας του πλανήτη.
Αρκετοί μελετητές είχαν διατυπώσει πρόσφατα τις εκτιμήσεις τους ότι οι περιορισμοί που έχουν επιβληθεί στην εκπομπή ρύπων στην ατμόσφαιρα μετά το 2000 έχουν ήδη αρχίσει να περιορίζουν την τρύπα του όζοντος και να αντιστρέφουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. H γερμανική έρευνα όμως κατέδειξε ότι οι όποιες θετικές μετρήσεις της τελευταίας δεκαετίας οφείλονταν περισσότερο στον έντονα δραστήριο ηλιακό κύκλο. Αρα η όποια πραγματική ανάνηψη θα καθυστερήσει.
Αν αυτή η ζοφερή διαπίστωση συνδυαστεί με την πρόβλεψη για 11 χρόνια ακόμη πιο έντονης ηλιακής δράσης, τότε η ελπίδα μας να εξαφανιστεί η τρύπα του όζοντος από την Ανταρκτική ως το 2040 μετατίθεται για ακόμη μακρύτερα. Οι ηλιακές καταιγίδες θα συνεχίσουν να μας βρίσκουν «στο ξέφωτο, χωρίς ομπρέλα».
http://www.youtube.com/watch?v=4_TzIUlaQok&feature=related
